Hoefbevangenheid

In april begint de groei van gras weer op gang te komen. In mei en juni is die groei op zijn hoogst. Dan lopen paarden en pony's ook de meeste kans op hoefbevangenheid. Jong voorjaarsgras zit vol koolhydraten en is heel eiwitrijk. Vroeger werd gedacht dat die overdaad aan eiwitten de oorzaak was van hoefbevangenheid. Ondertussen is bekend dat niet eiwitten, maar fructanen de boosdoeners zijn. Fructanen zijn bepaalde suikers die de samenstelling van bacteriën in de darmen kunnen veranderen. Daardoor ontstaan gifstoffen, die via het bloed naar de hoeven vervoerd worden. Die 'vergifting' uit zich in de wandlederhuid van de hoeven. De wandlederhuid zit achter de hoornwand, de buitenkant van de hoef die wij zien als we naar de voeten kijken. Binnenin de hoef heb je het hoefbeen, dat tegen de hoornwand vast zit. "Als een paard hoefbevangen is, dan stagneert de doorbloeding en dat gaat ten koste van de verbinding met de wand. Daardoor kan het hoefbeen gaan kantelen en in het slechtste geval door de zool breken". Dit is zeer pijnlijk voor het paard.

Paarden die s' nachts uit hun stal breken en bij de voerton kunnen, dag en nacht in een jonge, sappige voorjaarswei staan of opeens zonder reden op een dieet van krachtvoer worden gezet, behoren tot de risicogroep. Vooral pony's zijn gevoelig voor hoefbevangenheid. Pony's hebben sneller last van hoefbevangenheid dan paarden omdat pony's vaak overgevoerd worden. Ze worden sneller te dik of zelfs te vet. Ook werken pony's vaak veel minder hard dan paarden, zodat de energie die ze uit hun voeding halen niet volledig verbrand kan worden. Hoewel pony's gevoeliger zijn voor hoefbevangenhei, genezen ze er wel makkelijker van. Paarden genezen moeilijk of zelfs niet van hoefbevangenheid omdat paarden nu eenmaal groter zijn. Paarden zijn groter, dus er wordt meer druk uitgeoefend op de hoeven. Ook zijn paarden een stuk zwaarder dan pony's, waardoor er meer gewicht op de zieke hoeven rust.

Tegenwoordig is bekend dat fructaan in jong voorjaarsgras hoefbevangenheid veroorzaakt. Fructaan is een suiker dat in het gras ontstaat tijdens de fotosynthese. Onder invloed van licht maakt de grasplant suikers aan. Dit moet dienen als energiebron bij het groeien. Hoeveel fructaan er in het gras aanwezig is, is afhankelijk van verschillende factoren. Gras dat snel groeit heeft bijvoorbeeld een lager suikergehalte dan traag groeiend gras. Dit omdat snelgroeiende grassen het grootste deel van hun suikers gebruiken als energiebron, terwijl traag groeiende grassen hun suikers opslaan. Ook wanneer het zonnig en helder weer is, maar de nachten koud zijn, verhoogt het suikergehalte in gras. Dit omdat de grassen overdag onder invloed van zonlicht veel energie aanmaken om 's nachts als het koud is te kunnen verbruiken.

Hoewel overvoeding de grootste oorzaak is van hoefbevangenheid, is het zeker niet de enige. De ziekte kan ook ontstaan door overbelasting. Te lang of te veel werken op een hare ondergrond of een paard met een slechte conditie een zware training geven, kan hoefbevangenheid veroorzaken of bevorderen. Sommige medicijnen en giftige planten kunnen ook een grote rol spelen bij hoefbevangenheid, net zoals een ziekte zoals koliek of een zware operatie. Een andere belangrijke oorzaak is 'aan de nageboorte blijven staan'. Na de geboorte van een veulentje moet de nageboorte binnen een uur afkomen. Als de nageboorte na enige uren na de bevalling nog steeds niet is uitgedreven, zal de dierenarts in actie moeten komen. De nageboorte kan namelijk een baarmoederontsteking veroorzaken. De bacteriën die dit veroorzaken, kunnen giftige stoffen aanmaken die via de bloedbaan in de hoeven terecht komen

Een hoefbevangen paard herken je aan zijn stijve en trage manier van lopen. In de onderbenen is een duidelijke pulsatie te voelen. Je voelt het bloed kloppen. De hoeven zijn warm en pijnlijk en de hoef kan gaan vervormen. In een vergevorderd stadium krijgt een bevangen paard lange tenen: de hoef wordt langer en krult naar boven. Hoefbevangheid komt bijna altijd voor in de voorste hoeven. Omdat hoefbevangen zijn zo pijnlijk is voor een paard, probeert hij zijn zieke hoeven zoveel mogelijk te ontlasten. Daardoor krijg je de typische stand van een bevangen paard: ze zetten hun achterbenen zo ver mogelijk onder hun lichaam zodat die het meeste gewicht dragen. De voorbenen worden ook naar voren gestrekt, zodat het gewicht dat ze nog moeten dragen eerst op de achterkant van de hoef komt te rusten.

Hoewel hoefbevangenheid de schrik van elke paardenliefhebber is, kan je lievelingsdier volledig genezen. Hiervoor heb je wel een grote dosis geluk en een snelle behandeling nodig. De behandeling van hoefbevangenheid is een nauwe samenwerking tussen veearts en hoefsmid. Hoefbevangenheid is altijd een spoedgeval.